Welke soorten persoonlijke beschermingsmiddelen zijn er?

Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zijn belangrijk voor de veiligheid en gezondheid van werknemers in verschillende beroepen. Ze beschermen je als andere veiligheidsmaatregelen niet genoeg zijn. In dit artikel lees je over de acht soorten persoonlijke beschermingsmiddelen en waar ze voor gebruikt worden.

1. Ademhalingsbescherming

Ademhalingsbescherming helpt tegen schadelijke stoffen in de lucht, zoals stof, damp en gas. Voorbeelden zijn stofmaskers (FFP1, FFP2 en FFP3), gasmaskers met filters en ademluchttoestellen. Deze bescherming is nodig in bijvoorbeeld de chemische industrie, de bouw en laboratoria.

2. Hoofdbescherming

Hoofdbescherming, zoals een veiligheidshelm, voorkomt letsel door vallende voorwerpen, stoten of elektrische schokken. Dit is vooral belangrijk in de bouw, industrie en bij werk op hoogte. Helmen kunnen extra’s hebben, zoals een vizier, gehoorbescherming of een lamp. Het is belangrijk om ze regelmatig te controleren op scheuren en te vervangen als dat nodig is.

3. Oog- en gelaatbescherming

Oog- en gelaatbescherming bestaat uit veiligheidsbrillen, laskappen en gezichtsschermen. Ze beschermen tegen splinters, spatten, straling en andere gevaren. Er zijn verschillende brillen voor verschillende taken, zoals overzetbrillen voor mensen met een bril, lasbrillen voor lassen en vizieren voor bescherming van het hele gezicht.

4. Gehoorbescherming

Gehoorbescherming, zoals oordoppen en gehoorkappen, voorkomt gehoorschade door hard geluid. In beroepen zoals de bouw, luchtvaart en industrie, waar het geluid vaak harder is dan 85 dB(A), is gehoorbescherming verplicht. Er zijn verschillende soorten, zoals wegwerp- en herbruikbare oordoppen en gehoorkappen.

5. Handbescherming

Handbescherming bestaat uit verschillende soorten handschoenen die beschermen tegen snijwonden, chemicaliën, hitte en andere gevaren. Voorbeelden zijn snijbestendige handschoenen voor de metaalindustrie, hittebestendige handschoenen voor lassers en chemisch bestendige handschoenen voor laboratoria. Handschoenen moeten goed passen om te beschermen en mogen geen extra risico’s geven, zoals vastzitten in machines.

6. Lichaamsbescherming

Lichaamsbescherming bestaat uit speciale kleding zoals overalls, schorten en veiligheidsvesten. Deze kleding beschermt tegen gevaren zoals chemicaliën, hitte, kou of biologische risico’s. Reflecterende kleding hoort hier ook bij en wordt veel gebruikt in de wegenbouw en transportsector. Sommige kledingstukken, zoals brandwerende overalls en anti-statische kleding, bieden extra bescherming tegen specifieke risico’s.

7. Voetbescherming

Voetbescherming, zoals veiligheidsschoenen, voorkomt verwondingen door beknelling, vallende voorwerpen, elektrische gevaren en uitglijden. Veiligheidsschoenen hebben vaak een stalen neus, antislipzolen en bescherming tegen scherpe voorwerpen. Afhankelijk van het werk kunnen ook antistatische of waterdichte schoenen nodig zijn.

8. Valbeveiliging

Valbeveiliging is nodig bij werken op hoogte, zoals op daken of in de bouw. Dit omvat harnassen, veiligheidslijnen en vangnetten die een val voorkomen of de impact verminderen. In Nederland is valbeveiliging verplicht bij werken vanaf 2,5 meter hoogte (of minder, als er valrisico’s zijn).

Indeling in PBM-categorieën

Persoonlijke beschermingsmiddelen worden ingedeeld in drie categorieën op basis van het risico waartegen ze beschermen en de mate van complexiteit van de bescherming.

Categorie 1: Laag risico

Deze PBM beschermen tegen kleine gevaren waarbij de gebruiker zelf kan inschatten of de bescherming voldoende is. Ze voorkomen lichte verwondingen en ongemakken, maar geen ernstige schade. Voorbeelden zijn zonnebrillen tegen fel licht, eenvoudige werkhandschoenen tegen lichte schrammen en regenkleding tegen vocht. De fabrikant moet een verklaring afgeven dat het product voldoet aan de eisen, maar een externe keuring is niet nodig.

Categorie 2: Middelgroot risico

Deze PBM beschermen tegen grotere risico’s die ernstiger zijn dan in categorie 1, maar niet levensbedreigend. Ze moeten voldoen aan strenge veiligheidseisen en worden gecontroleerd door een keuringsinstantie. Voorbeelden zijn veiligheidshelmen, veiligheidsbrillen tegen splinters en werkschoenen met stalen neuzen. Deze producten moeten getest zijn door een erkende instantie en een CE-markering hebben. Dit betekent dat het product voldoet aan de wettelijke eisen.

Categorie 3: Hoog risico

Deze PBM bieden bescherming tegen levensgevaarlijke en onomkeerbare risico’s. Ze zijn complex en moeten streng gecontroleerd worden. Voorbeelden zijn ademluchttoestellen tegen giftige dampen, valharnassen voor werk op hoogte en handschoenen tegen gevaarlijke chemicaliën of extreme hitte. Deze producten moeten worden getest en gecertificeerd door een erkende keuringsinstantie. Daarnaast moet de fabrikant een systeem hebben om de kwaliteit te bewaken en moeten de PBM regelmatig worden gecontroleerd.

Leer meer over veilig werken en PBM in onze VCA-cursus

Wil je meer weten over persoonlijke beschermingsmiddelen en hoe je ze op de juiste manier gebruikt? In onze VCA-cursus leer je alles over veilig werken, risico’s inschatten en de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen kiezen voor jouw werkplek.